THE CONCEPT OF THE OTHER WORLD IN HOMER’S ODYSSEY AND RUMI’S MATHNAWI: A COMPARATIVE ANALYSIS / Homeros’un Odysseia’sı ve Rûmî’nin Mesnevî’sinde Öteki Dünya Kavramı: Karşılaştırmalı Bir Analiz

Öz

In this paper, we have examined the ancient Greek and Islamic mysticist understanding of the concept of the other world and compared these two utterly opposite yet unique approaches. In his monumental work called Odyssey, the ancient Greek poet Homer proposed a vision of the other world. In Homer’s depiction, the other world is a space in which souls flow ever-lastingly without any purpose. When they get in contact with alive humans, they complained about their situation. Jalal al-Din al-Rumi, on the other hand, represents the Islamic mysticist approach to the concept of the other world and deviates from Homer from head to toe. For Rumi, this world is transient and illusory, humans reside here as guests, and they belong to the here-after because their souls are created in the other world. In his work called Mathnawi, Rumi speaks with the language of love and invites people to worship God. Loving God and his Messenger is his wings to the realm of meanings in the other world. In summary, Homer and Rumi both represent their cultures’ understandings of another world, and their depictions have almost nothing in common. By examining and comparing their views and poems, we have intended to illustrate a vast array of cultures and how they interpret the concept of the other world.

*****

Bu çalışmada, antik Yunan ve İslâmî tasavvufî öteki dünya anlayışını inceledik ve bu birbiriyle taban tabana zıt ancak özgün yaklaşımları karşılaştırdık. Odysseia isimli muazzam eserinde, antik Yunan şairi Homeros öteki dünyaya dair bir tasvir sunmuştur. Homeros’un tasvirinde, öteki dünya ruhların bir amaç olmaksızın durmadan aktığı boş bir âlemdir ve bu ruhlar insanlarla iletişime geçtiklerinde hallerinden şikâyet ederler. Öte yandan, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, İslâmî tasavvufî öteki dünya tasavvurunu yansıtmakta ve Homeros’tan baştan ayağa ayrılmaktadır. Mevlânâ’ya göre, bu dünya fâni ve aldatıcıdır, insanlar burada misafir olarak ikamet eder ve aslında öteki dünyaya aittirler çünkü ruhları orada yaratılmıştır. Mesnevî isimli eserinde, Mevlânâ sevgi diliyle konuşur ve insanları tek olan Allah’a imân etmeye davet eder. Allah’ı ve onun Resûlünü sevmek onu ahirette manâlar âlemine uçuran kanatlarıdır. Hülâsa, Homeros ve Mevlânâ kendi kültürlerinin öteki dünya anlayışları yansıtmaktadır ve onların tasvirlerinin neredeyse hiçbir ortak yönü yoktur. Bu görüşleri ve şiirleri inceleyerek ve kıyaslayarak, geniş bir kültür havzasının öteki dünya kavramını nasıl yorumladığını yansıtmayı hedefledik.