Sürdürülebilir Ekoturizm İçin CBS Tabanlı Eko-Kültürel Odak Rota Planlaması

Meryem Ana Evi-Pamucak Sahili Koridoru Örneği

Öz

Bu çalışmada, Selçuk-Efes bölgesinde Eko-Kültürel Odak Noktaları Tabanlı Rota Planlama yaklaşımı uygulanarak Meryem Ana Evi’nden Pamucak Sahili’ne uzanan yaklaşık 27 km uzunluğunda ve ortalama %5,9 eğime sahip bir ekoturizm rotası belirlenmiştir. Yöntem, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tabanlı Çok Kriterli Karar Analizi (ÇKKA) ve En Düşük Maliyetli Yol tekniklerinin saha doğrulaması ve yerel paydaş görüşmeleriyle bütünleştirilmesine dayanmaktadır. Rota, Meryem Ana Evi, Efes Antik Kenti, Yedi Uyuyanlar Mağarası, Aziz Yohannes Bazilikası, Artemis Tapınağı, Efes Müzesi, Şirince Köyü ve Pamucak sahili olmak üzere sekiz ekolojik ve kültürel nesneyi tematik bir zincir hâlinde birbirine bağlamaktadır. Analizler güzergâhın %68’inin doğal ve yarı-doğal alanlardan geçtiğini; 1. ve 3. derece sit alanlarına ortalama 228 m, Caretta caretta yuvalama alanlarına ise 220 m mesafede seyrettiğini göstermiştir. Mevcut yolların %82’sinin kullanılması yeni arazi açılmasını azaltmış; eğim değerlerinin çoğunlukla %10’un altında kalması farklı yaş grupları için yüksek fiziksel erişilebilirlik sağlamıştır. Saha doğrulaması ve Şirince’de 12 kişiyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler, rotanın yerel halk tarafından ekonomik katkı potansiyeli nedeniyle güçlü biçimde desteklendiğini ortaya koymuştur.