İhvan-ı Safa’da İnsan-Âlem İlişkisinin Ontolojik Boyutu

Öz

İnsanın mahiyetine ilişkin soru ve sorunlar, felsefe tarihi boyunca düşünürlerin zihnini meşgul eden konuların başında gelmektedir. Bu yönüyle, insan ve insana ilişkin problemler ve bakış açıları, bir bakıma bize felsefe tarihine dair geniş bir perspektif sunmaktadır. Düşünce tarihi boyunca, genel anlamda insan kavramı başta olmak üzere, insana yönelik birçok özellik ve alan araştırma konusu yapılmıştır ve halen de yapılmaya devam etmektedir. İnsanın biyolojik, psikolojik yapısı başta olmak üzere, insanın diğer varlıklarla ilişkisini ele alan birçok çalışma alanı, felsefenin araştırma sahasına girmeye devam etmektedir. Bu araştırma sahalarından bir tanesi de insanın evrendeki konumuna ve evrendeki varlık hiyerarşisindeki yerine yönelik ontolojik araştırmalardır. Bu makalenin amacı da, İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan İhvan-ı Safa topluluğunun görüşleri ışığında insan-âlem ilişkisine ontolojik açıdan bakmak ve onların insan tasavvurunun bu yönünü ortaya koymaktır.