Eğitim Felsefesi ve İnsan Kavramı Üzerine Bir İnceleme

Öz

Aristoteles “İnsan doğal olarak bilmek ister” sözüyle bilme işinin özünün değerli olduğuna dikkat çekmektedir. Böylece insanı insan yapan şey hayatın her alanına ilşkin olan sorgulamalarıdır. İnsanın bilme edimi ve merak duygusu onu felsefeyle tanıştırmış, felsefenin diğer alanlarda var olan etkisi, eğitim alanında da görülmüştür. Tarihsel sürece baktığımızda eğitimin hedefleri, daha çok belirli bir ontolojik, etik, siyaset ve epistemolojik alanda ortaya konulan görüşlere göre şekillenmiştir. Dolayısıyla hedeflenen şeyin ne olduğu, neyi amaçladığı ve neye hizmet etmeye çalıştığı sorgulanmıştır. İnsan farklı boyutlara ve özelliklere sahip karmaşık bir varlık olarak tanımlanabilir. Bu karmaşık durumdan uyumlu bir bütünlüğe geçiş yapabilmek ancak eğitim sayesinde mümkündür.  Alman filozof Kant’ın ifadesiyle “insan ancak eğitimle insan olabilir.” Böylelikle eğitim, insanın bilgi ve beceri kazanmasının yanı sıra karakterinin, değerlerinin ve dünya görüşünün şekillenmesinde temel bir rol oynar. Eğitim felsefesi, bu öğrenme sürecini anlamak, yönlendirmek ve en iyi şekilde optimize etmek amacıyla bir çerçeve sunar. Bu bağlamda bakıldığında eğitim felsefesi ve insan kavramları arasında derin bir ilişki olduğunu hatta insanlık tarihinde eğitimin, felsefeden önce başlamış bir etkinlik olduğunu görüyoruz. Sonuç olarak eğitim felsefesi; yetiştirilmek, insan tasavvuru, bilgi, varlık ve değer alanındaki fikirleriyle; nelerin öğretileceğini belirlemektedir.